حتی اگر مشکل قند خون نداشته باشید حتما بارها نام «دیابت» را شنیده‌اید. دیابت نوعی اختلالی مزمن است که روی روند سوخت و ساز قند در بدن اثر می‌گذارد. این اختلال اگر مورد توجه و درمان قرار نگیرد ممکن است باعث طیف وسیعی از علائم و مشکلات سلامتی از جمله احساس خستگی، خشکی پوست، ریزش مو، تاری دید و … شود. با این حال، این روزها روش‌های درمانی متخصصین باعث شده تا افراد بتوانند با کنترل قند خون و رعایت نکات سلامتی، بسیاری از علائم دیابت را کاهش دهند یا حتی آنها را متوقف کنند.
ریزش مو بخشی طبیعی از چرخه زندگی هر تار مو است. وقتی مو به مرحله نهایی این چرخه می‌رسد، می‌ریزد، سپس یک موی جدید معمولاً از همان فولیکول مو رشد می‌کند تا جایگزین آن شود. اما تحقیقات روی تاثیر دیابت بر سلامت پوست و ریزش مو نشان می‌دهد که رشد موی جدید بسیار کند اتفاق می‌افتد یا حتی در موارد شدید ممکن است موی جدید ظاهر نشود.
البته عوامل زیادی می توانند بر رشد مو تأثیر بگذارند، از جمله استرس، تغییرات هورمونی، کشیدن بیش از حد موها و در نهایت برخی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت.
دیابت همچنین می‌تواند به طور مستقیم بر سلامت پوست تاثیر بگذارد و مشکلات متعددی ایجاد کند. این بیماری به دلیل آسیب به عروق خونی و اعصاب، جریان خون را به پوست کاهش داده و در نتیجه باعث تغییر در میزان کلاژن و توانایی پوست در بازسازی می‌شود. همچنین، کاهش توانایی گلبول‌های سفید برای دفاع در برابر عفونت‌ها، پوست را مستعد به عفونت‌های مختلف می‌کند. علاوه بر این، آسیب به سلول‌های پوستی می‌تواند توانایی پوست در تعریق را تحت تاثیر قرار داده و حساسیت به دما را افزایش دهد. از دست دادن احساس در پوست به دلیل نوروپاتی دیابتی نیز می‌تواند تشخیص زخم‌ها و جراحات را دشوار کند.
در ادامه، تاثیر دیابت بر سلامت پوست و ریزش مو را به طور دقیق‌تر بررسی می‌کنیم تا ببینیم کدام محصولات و لوازم آرایشی و بهداشتی بهتر است در روتین فرد مبتلا به دیابت قرار بگیرند.
تاثیر دیابت بر سلامت پوست و ریزش مو و راهکارهایی برای بهبود
تاثیرات دیابت بر پوست
- خشکی و خارش پوست: افراد مبتلا به دیابت اغلب از خشکی پوست رنج می‌برند. این مشکل به دلیل کاهش فعالیت غدد چربی و کاهش جریان خون در پوست رخ می‌دهد. همچنین، دیابت می‌تواند باعث افزایش دفع آب از طریق پوست شود که نتیجه آن خشکی شدید پوست است. خشکی ممکن است منجر به خارش مزمن و ترک‌های پوستی شود و در نهایت عفونت‌های ثانویه ایجاد کند.
- عفونت‌های پوستی: افراد دیابتی بیشتر در معرض عفونت‌های باکتریایی و قارچی قرار دارند. قند بالا در خون محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها ایجاد می‌کند. از جمله مشکلات رایج می‌توان به عفونت‌های قارچی مانند کاندیدیازیس (عفونت مخمری) و عفونت‌های باکتریایی مانند فولیکولیت (عفونت فولیکول‌های مو) اشاره کرد. استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی نامعتبر و غیر اصل می‌تواند باعث تشدید این موضوع شود.
- کاهش سرعت بهبود زخم‌ها: یکی از چالش‌های اصلی برای افراد دیابتی، کاهش سرعت بهبود زخم‌ها است. افزایش قند خون باعث کاهش فعالیت سیستم ایمنی و کم شدن تولید کلاژن می‌شود که هر دو عامل مهم در بهبود زخم‌ها هستند. این مسئله می‌تواند منجر به زخم‌های مزمن و خطرناک شود. استفاده از یک کرم ترمیم کننده مناسب برای زخم‌های کوچک و سطحی شاید کمی سرعت بهبود را افزایش دهد.
تاثیرات دیابت بر مو
- ریزش مو: دیابت می‌تواند منجر به ریزش مو شود. سطح بالای قند خون ممکن است جریان خون را در پوست سر کاهش دهد، که این امر در کاهش تغذیه فولیکول‌های مو اثرگذار است. این وضعیت می‌تواند باعث نازک شدن و در نهایت ریزش مو شود.
- کند شدن رشد مو: در افراد دیابتی، رشد مو ممکن است به طور قابل توجهی کند شود. این مشکل به دلیل کاهش سرعت بازسازی سلول‌ها و کاهش گردش خون به پوست سر رخ می‌دهد.
- عفونت‌های قارچی و باکتریایی پوست سر: دیابت همچنین ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی و باکتریایی در پوست سر را افزایش دهد. این عفونت‌ها باعث التهاب و خارش پوست سر و در نهایت، ریزش مو می‌شوند.
- آلوپسی آره‌آتا: افراد مبتلا به دیابت نوع 1 بیشتر در معرض خطر آلوپسی آره‌آتا هستند. این وضعیت یک بیماری خودایمنی است که باعث ریزش مو به صورت لکهای می‌شود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند.
راهکارهای بهبود مشکلات پوست و مو در افراد دیابتی
حالا که از تاثیر دیابت بر سلامت پوست و ریزش مو آگاه شدیم، وقت آن است که ببینیم چه راهکارهایی برای کنترل و مدیریت این موضوع وجود دارد. در ادامه راه‌هایی را بررسی می‌کنیم که از تاثیر دیابت بر سلامت پوست و ریزش مو می‌کاهد و منجر به بهبود علائم می‌شود.
کنترل قند خون: کنترل قند خون اولین و مهم‌ترین عامل در پیشگیری از مشکلات پوست و مو مرتبط با دیابت است. پایش منظم قند خون و رعایت رژیم غذایی مناسب می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات پوست و مو جلوگیری کرده و تاثیر دیابت بر سلامت پوست و ریزش مو را تا حد امکان کاهش دهد.
مرطوب کردن منظم پوست: استفاده از مرطوب‌کننده‌های بدون عطر و الکل به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند. روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل یا روغن زیتون نیز می‌توانند گزینه‌های خوبی برای این منظور باشند.
رعایت بهداشت پوست: شستشوی منظم پوست با آب گرم و شوینده‌های ملایم، و خشک کردن کامل پوست پس از هر بار شستشو می‌تواند خطر عفونت‌های پوستی را کاهش دهد.
مصرف مواد غذایی حاوی بیوتین و ویتامین‌های گروه B: بیوتین و ویتامین‌های گروه B نقش مهمی در سلامت پوست و مو دارند. مصرف مواد غذایی غنی از این ویتامین‌ها مانند تخم‌مرغ، آجیل، سبزیجات برگ‌دار و ماهی می‌تواند به تقویت مو و کاهش ریزش آن کمک کند. بعلاوه این ویتامین‌ها در سلامت پوست هم موثرند.
استفاده از شامپوها و محصولات مراقبت از موی مناسب: استفاده از شامپوهای مخصوص موهای ضعیف و شکننده که حاوی مواد مرطوب‌کننده و تقویت‌کننده مانند کراتین، پروتئین‌ها و روغن‌های طبیعی هستند، می‌تواند به بهبود وضعیت مو در افراد دیابتی کمک کند. از شامپوها و محصولات حاوی سولفات و مواد شیمیایی خشن خودداری کنید، زیرا این مواد ممکن است باعث خشکی و آسیب بیشتر به مو شوند.
مراقبت از پوست در برابر نور خورشید: افراد مبتلا به دیابت ممکن است پوست‌شان نسبت به نور خورشید حساس‌تر باشد و در معرض خطر بیشتری برای آفتاب سوختگی باشند. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با SPF بالا و پوشیدن لباس‌های محافظت‌کننده در برابر نور خورشید می‌تواند از پوست در برابر آسیب‌های اشعه UV مراقبت کند. در صورتی که قبلا دچار آفتاب‌سوختگی و لکهای پوستی ناشی از نور خورشید شده‌اید، استفاده از یک ضد لک و روشن کننده صورت را در روتین پوستی خود بگنجانید. در مجله سین‌دخت چندین ضد آفتاب برای انواع مختلف پوست را معرفی کرده‌ایم.
رسیدگی به پوست و ماساژ پوست سر: ماساژ منظم پوست سر می‌تواند به بهبود جریان خون در این ناحیه کمک کند و تغذیه فولیکول‌های مو را افزایش دهد. این کار به درمان و تقویت مو، رشد مو و کاهش ریزش آن کمک می‌کند. می‌توانید از سرم مو یا روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل یا روغن آرگان برای ماساژ استفاده کنید. همچنین استفاده از سرم‌های درمانی و کرم‌های حاوی اوره و آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA) و ماساژ پوست صورت با آنها بسیار کمک‌کننده است. اوره، خاصیت مرطوب‌کنندگی دارد و با جذب و حفظ رطوبت در لایه‌های عمقی پوست، خشکی و ترک‌های پوستی را کاهش می‌دهد. آلفا هیدروکسی اسیدها نیز با افزایش گردش سلولی و حذف سلول‌های مرده پوست، به نرمی و لطافت پوست کمک می‌کنند.
مراقبت از پاها: افراد مبتلا به دیابت باید مراقبت ویژه از پاهای خود را در روتین روزانه خود قرار دهند. بررسی پاها برای تشخیص هرگونه زخم، بریدگی یا تغییر رنگ ضروری است. استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده مخصوص پا و پوشیدن کفش‌های مناسب که از فشار و اصطکاک جلوگیری می‌کنند، اهمیت زیادی دارد. در صورت بروز هر گونه مشکل، باید فوراً به پزشک مراجعه شود.
مدیریت استرس: استرس می‌تواند تأثیرات منفی بر کنترل قند خون و به تبع آن، بر سلامت پوست داشته باشد. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا، و تمرینات تنفسی می‌توانند به کاهش سطح استرس و بهبود وضعیت کلی بدن و پوست کمک کنند.
مراجعه به پزشک متخصص در صورت نیاز: در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر عادی مانند زخم‌های مزمن یا عفونت‌های پوستی، بهتر است سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید. درمان زودهنگام می‌تواند از عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.
دیابت می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت پوست داشته باشد، اما با رعایت مراقبت‌های مناسب و کنترل قند خون، می‌تواند تاثیر دیابت بر سلامت پوست و ریزش مو را به حداقل رساند. مراقبت روزانه از پوست، استفاده از محصولات مناسب و مراجعه منظم به پزشک از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به بهبود وضعیت پوست در افراد دیابتی کمک کنند.
