پوست به عنوان بزرگ‌ترین عضو بدن، نقش مهمی در حفظ سلامت و زیبایی ما دارد. اشعه‌های مضر خورشید، به ویژه UVA و UVB، می‌توانند باعث پیری زودرس، لک‌های پوستی و حتی در موارد شدیدتر منجر به سرطان پوست شوند. استفاده‌ی منظم و صحیح از ضدآفتاب، یکی از موثرترین راه‌ها برای محافظت از پوست در برابر این آسیب‌هاست. در این مقاله، به آموزش کامل و جامع نحوه‌ی صحیح استفاده از ضدآفتاب می‌پردازیم تا بتوانید بهترین مراقبت را از پوست خود داشته باشید.
چرا استفاده از ضدآفتاب ضروری است؟
اشعه‌های فرابنفش خورشید به عمق پوست نفوذ می‌کنند و می‌توانند به DNA سلول‌ها آسیب برسانند. این آسیب‌ها در طول زمان تجمع یافته و منجر به مشکلات جدی مانند پیری زودرس، چروک‌ها، ایجاد لکه‌های تیره و دیگر بیماری‌های پوستی می‌شوند. با استفاده‌ی روزانه از ضدآفتاب، می‌توان تا حد زیادی از این آسیب‌ها جلوگیری کرد تا سلامت و جوانی پوست به خوبی حفظ شود.
مراحل صحیح استفاده از ضدآفتاب
۱- انتخاب ضدآفتاب مناسب
نوع پوست خود را بشناسید: برای اینکه بتوانید ضد آفتاب مناسبی را انتخاب کنید، ابتدا باید نوع و نیاز پوست خود را بشناسید. مثلا پوست‌های چرب نیاز به ضدآفتاب‌های فاقد چربی و غیر کومدون‌زا دارند که منافذ پوست مسدود نشود، در حالی که افراد با پوست‌های خشک بهتر است از ضدآفتاب‌هایی که حاوی ترکیبات مرطوب‌کننده هستند استفاده کنند.
SPF مناسب انتخاب کنید: SPF نشان‌دهنده‌ی میزان محافظت در برابر اشعه UVB است. برای اثربخشی حداقل SPF ضدآفتاب باید ۳۰ باشد.
طیف گسترده (Broad Spectrum): اطمینان حاصل کنید که ضدآفتاب شما در برابر هر دو اشعه‌های UVA و UVB از پوستتان محافظت می‌کند.
۲- پاکسازی پوست
قبل از استفاده، پوست خود را با یک شوینده‌ی ملایم تمیز کنید تا از آلودگی‌ها و چربی‌های اضافی پاک شود. این کار به جذب بهتر ضد آفتاب کمک می‌کند.
۳- استفاده از مرطوب‌کننده و آبرسان (در صورت نیاز)
اگر پوستتان خشک است، پس از پاکسازی از یک مرطوب‌کننده یا آبرسان مناسب استفاده کنید. سپس اجازه دهید مرطوب‌کننده کاملاً جذب شود و بعد ضدآفتاب را روی پوست بزنید.
۴- مقدار مناسب ضدآفتاب
برای اثربخشی کامل، لازم است مقدار کافی از ضدآفتاب را روی پوست خود اعمال کنید. برای صورت و گردن، حدود ۴ تا ۶ بند انگشت ضدآفتاب می‌تواند پوشش خوبی ایجاد کند، در حالی که استفاده‌ی کمتر از این مقدار محافظت را کاهش می‌دهد.
۵- نحوه‌ی صحیح اعمال ضدآفتاب
تقسیم‌بندی کنید: قسمت‌های مختلف صورت را در نظر بگیرید (پیشانی، بینی، گونه‌ها، چانه و گردن) و سپس روی هر قسمت یک بند انگشت ضدآفتاب بزنید.
پخش یکنواخت: با حرکات ملایم و دایره‌ای، ضدآفتاب را به‌طور یکنواخت روی پوست پخش کنید.
نواحی حساس را فراموش نکنید: گوش‌ها، پشت گردن و خط مو نیز نیاز به محافظت دارند.
۶- زمان‌بندی مناسب
ضدآفتاب‌های شیمیایی: باید ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب استفاده شوند تا به‌خوبی جذب شوند.
ضدآفتاب‌های فیزیکی: بلافاصله پس از استفاده، اثر محافظتی خود را شروع می‌کنند.
۷- تجدید ضدآفتاب
هر دو ساعت یک‌بار: برای حفظ محافظت، ضدآفتاب را هر دو ساعت یک‌بار تمدید کنید.
پس از تعریق یا شنا: حتی اگر ضدآفتاب مقاوم در برابر آب استفاده می‌کنید، پس از شنا یا در صورت تعریق شدید، مجدداً آن را روی پوست خود اعمال کنید.
۸- استفاده در تمام فصول و شرایط آب و هوایی
اشعه‌های UV در روزهای ابری و حتی در زمستان نیز وجود دارند. پس فراموش نکنید که استفاده‌ی روزانه از ضدآفتاب در تمام سال ضروری است.
۹- ترتیب استفاده با سایر محصولات آرایشی
ضدآفتاب باید آخرین مرحله از روتین مراقبت پوستی شما باشد، مگر اینکه از محصولات آرایشی با SPF استفاده کنید. پس از جذب کامل ضدآفتاب، می‌توانید آرایش خود را انجام دهید.
نکات تکمیلی و توصیه‌های استفاده از ضد آفتاب
– برای تمام قسمت‌های بدن استفاده کنید.
تمام نواحی‌ای که در معرض آفتاب هستند، مانند دست‌ها، بازوها و پاها هم نیاز به محافظت دارند.
– محافظت از لب‌ها
از بالم لب با SPF برای جلوگیری از ترک‌خوردگی و آسیب‌های خورشید استفاده کنید.
– استفاده از عینک آفتابی و کلاه
در صورتی که زمان طولانی در معرض آفتاب هستید، برای محافظت بیشتر، از عینک آفتابی با فیلتر UV و کلاه لبه‌دار استفاده کنید.
– تاریخ انقضای ضدآفتاب
ضدآفتاب‌های منقضی شده اثربخشی خود را از دست می‌دهند. قبل از خرید و مصرف ضد آفتاب حتما تاریخ تولید و انقضا را بررسی کنید.
– نگهداری مناسب
ضدآفتاب را در مکان‌های خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید تا خواص آن حفظ شود.
– تست حساسیت
اگر پوست حساسی دارید، قبل از استفاده‌ی کامل، مقدار کمی از ضدآفتاب را روی ناحیه‌ی کوچکی از پوست امتحان کنید.
اشتباهات رایج در استفاده از ضدآفتاب
برای استفاده صحیح از ضدآفتاب نکات مهمی وجود دارد که ممکن است برخی از افراد به آن‌ها توجه نکنند. در ادامه، به تعدادی از اشتباهات متداول در این زمینه می‌پردازیم تا با اجتناب از آن‌ها، بتوانید از پوست خود به بهترین شکل مراقبت کنید.
- استفاده ناکافی از مقدار ضدآفتاب
بسیاری از افراد مقدار کمتری از ضدآفتاب را نسبت به میزان توصیه‌شده استفاده می‌کنند یا با ضد آفتاب فقط به روی گونه‌های خود را پوشش می‌دهند. استفاده از مقدار کم، اثربخشی محصول را کاهش می‌دهد و پوست را در معرض آسیب قرار می‌دهد.
- تجدید نکردن منظم ضدآفتاب
تصور اینکه با یک‌بار استفاده از ضدآفتاب در صبح، تمام روز پوست محافظت می‌شود، اشتباه است. اثر ضدآفتاب پس از حدود دو تا سه ساعت کاهش می‌یابد، به‌ویژه در صورت تعریق یا شنا. بنابراین، تجدید ضدآفتاب هر دو سه ساعت یک‌بار و پس از فعالیت‌های آبی ضروری است.
- فراموش کردن نواحی حساس و در معرض آفتاب
گوش‌ها، پشت گردن، پشت دست‌ها، پاها و حتی لب‌ها اغلب در هنگام استفاده از ضدآفتاب نادیده گرفته می‌شوند. این نواحی نیز در معرض اشعه‌های مضر خورشید قرار دارند و نیاز به محافظت دارند. استفاده از بالم لب حاوی SPF را نیز فراموش نکنید.
- استفاده فقط در روزهای آفتابی
اشعه‌های UVA و UVB حتی در روزهای ابری و سرد نیز به زمین می‌رسند. استفاده‌ی منظم از ضدآفتاب در تمام فصول و شرایط آب و هوایی برای محافظت از پوست ضروری است.
- انتخاب SPF نامناسب
انتخاب ضدآفتاب با SPF پایین‌تر از ۳۰ ممکن است محافظت کافی را فراهم نکند. از طرفی، SPFهای بسیار بالا (بالاتر از ۵۰) تفاوت زیادی در محافظت ایجاد نمی‌کنند و ممکن است احساس امنیت کاذب به وجود آورند. بهترین انتخاب، ضدآفتاب با SPF بین ۳۰ تا ۵۰ است.
- اکتفا به محصولات آرایشی به‌جای ضدآفتاب
محصولات آرایشی حاوی SPF معمولاً مقدار کافی از فیلترهای UV را ندارند و میزان استفاده‌شده از آن‌ها نیز برای محافظت کافی نیست. بهتر است ابتدا از ضدآفتاب جداگانه استفاده کرده و سپس آرایش کنید.
- نگهداری نادرست ضدآفتاب
قرار دادن ضدآفتاب در معرض گرما و نور مستقیم خورشید می‌تواند باعث تخریب ترکیبات فعال آن شود. محصول را در جای خنک و دور از نور مستقیم نگهداری کنید، مثلاً داخل کیف یا در جایی که همیشه سایه باشد.
- انتخاب ضدآفتاب نامناسب برای نوع پوست
استفاده از ضدآفتابی که با نوع پوست شما سازگار نیست، ممکن است مشکلاتی مانند جوش، خشکی یا تحریک ایجاد کند.
- تکان ندادن بطری قبل از استفاده
برخی از ضدآفتاب‌ها نیاز به تکان دادن قبل از مصرف دارند تا ترکیبات آن‌ها به‌خوبی مخلوط شوند. عدم انجام این کار می‌تواند به کاهش اثربخشی محصول منجر شود. پس قبل از استفاده ابتدا دستورالعمل روی بسته‌بندی را مطالعه کنید.
- استفاده از ضدآفتاب فقط در فضای باز
اشعه‌ی UVA می‌تواند از شیشه عبور کند، بنابراین حتی در محیط‌های داخلی نزدیک پنجره‌ها نیز پوست در معرض خطر است.
- عدم توجه به ضد آفتاب هنگام کار با گوشی یا کامپیوتر
در حالی که اثرات اشعه ماوراء بنفش (UV) بر سلامت پوست مدت‌هاست که ثابت شده، تحقیقات نشان می‌دهند که نور آبی هم ممکن است اثرات مضری بر سلامت پوست داشته باشد. نور آبی که به آن نور مرئی هم می‌گویند، از صفحات نمایش ابزارهای دیجیتالی مثل گوشی‌های هوشمند و مانیتورها ساطع می‌شود. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آبی می‌تواند به آسیب‌های پوستی مختلف، از جمله پیری زودرس و ایجاد لک منجر شود. استفاده از ضدآفتاب تا حد زیادی می‌تواند در برابر آسیب‌های نور آبی از پوست محافظت کند.
- تصور اشتباه درباره‌ی محافظت لباس‌ها
لباس‌ها، به‌ویژه اگر نازک یا رنگ روشن باشند، اشعه‌های UV را مسدود نمی‌کنند. برای محافظت بیشتر، از لباس‌های با بافت فشرده و رنگ تیره استفاده کنید و نواحی در معرض را با ضدآفتاب پوشش دهید.
- نادیده گرفتن استفاده از ضدآفتاب در روزهای ابری یا سرد
بسیاری تصور می‌کنند که در روزهای ابری یا سرد نیازی به ضدآفتاب نیست. اما اشعه‌های UV حتی در این شرایط نیز به پوست آسیب می‌رسانند. استفاده‌ی منظم از ضدآفتاب در تمام روزهای سال ضروری است.
- اعتماد بیش از حد به مقاومت در برابر آب
حتی ضدآفتاب‌های مقاوم در برابر آب نیز پس از مدتی اثر خود را از دست می‌دهند. پس از شنا یا تعریق شدید، حتماً ضدآفتاب را مجدداً اعمال کنید.
- نادیده گرفتن استفاده از ضدآفتاب در سنین پایین
آسیب‌های ناشی از آفتاب سن و سال نمی‌شناسد، پس استفاده از ضدآفتاب مناسب برای کودکان هم ضروری است. برای نوزادان، بهتر است آن‌ها را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید.
- استفاده از ضدآفتاب‌های حاوی ترکیبات مضر
برخی ضدآفتاب‌ها حاوی موادی هستند که ممکن است به پوست یا محیط زیست آسیب برسانند، مانند اکسی‌بنزون یا اوکتینوکسات. انتخاب محصولات با ترکیبات ایمن و دارای تأییدیه‌های معتبر می‌تواند هم به سلامت شما و هم به محیط زیست کمک کند.
- مشورت نکردن با متخصص پوست
اگر مشکلات پوستی خاصی دارید یا مطمئن نیستید کدام ضدآفتاب برای شما مناسب است، مشاوره با یک متخصص پوست راه‌حل مناسب‌تری را پیش روی شما قرار می‌دهد.
با شناخت این اشتباهات و تلاش برای اجتناب از آن‌ها، می‌توانید از ضدآفتاب به‌طور مؤثرتر استفاده کرده و پوست خود را در برابر آسیب‌های خورشید بیمه کنید.
به طور کلی، مراقبت از پوست در برابر اشعه‌های مضر خورشید، یک قدم مهم در حفظ سلامت و زیبایی پوست است. با مطالعه و به کار گیری راهنمایی‌ها و نکات ارائه‌شده در این مقاله، به‌طور مؤثر از پوست خود محافظت و از آسیب‌های ناشی از نور خورشید جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید که استفاده‌ی منظم و صحیح از ضدآفتاب، سرمایه‌گذاری در سلامت و جوانی پوست شماست.
