در فصل زمستان، پوست بیش از هر زمان دیگری در معرض عوامل مخرب محیطی قرار میگیرد؛ کاهش رطوبت هوا، سرما، باد و استفاده مداوم از وسایل گرمایشی، همگی میتوانند تعادل طبیعی پوست را بر هم بزنند و سد دفاعی آن را تضعیف کنند. متخصصان پوست تأکید میکنند که مراقبت نادرست در این فصل، نهتنها باعث خشکی و خارش میشود، بلکه میتواند روند پیری پوست و بروز مشکلاتی مانند التهاب، اگزما و حساسیت را تشدید کند. به همین دلیل، انتخاب آگاهانه محصولات و اصلاح روتین پوستی بر اساس توصیههای علمی، نقش کلیدی در حفظ سلامت و شادابی پوست در ماههای سرد سال دارد.
در ادامه این مطلب، نکات تخصصی مراقبت از پوست در زمستان را بر اساس نظر متخصصان پوست بخوانید و با اصولی آشنا شوید که به شما کمک میکند پوستتان را در برابر سرما مقاومتر کنید. برای مطالعه کامل این راهنما، همراه مجله فروشگاه لوازم آرایشی سیندخت باشید.
مراقبت از پوست در زمستان؛ چرا سرما پوست را ضعیف میکند؟
در زمستان، پوست با مجموعهای از فشارهای محیطی همزمان روبهرو میشود؛ هوای سرد بیرون، گرمای خشک داخل فضاهای بسته و کاهش رطوبت هوا تعادل طبیعی پوست را بههم میزند. این شرایط باعث تضعیف سد دفاعی پوست میشود؛ لایهای که وظیفه حفظ رطوبت و محافظت در برابر عوامل آسیبزا را بر عهده دارد. وقتی این سد آسیب میبیند، آب سریعتر از سطح پوست تبخیر میشود و نتیجه آن خشکی، کشیدگی، خارش و حساسیت بیشتر است. به همین دلیل، مراقبت از پوست در زمستان فقط یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی برای حفظ سلامت و ظاهر طبیعی پوست بهشمار میرود.
خشکی پوست در زمستان از کجا شروع میشود؟
خشکی پوست در زمستان از اختلال در عملکرد سد اپیدرمی پوست (Skin Barrier) آغاز میشود؛ لایهای متشکل از لیپیدها، سرامیدها و فاکتورهای مرطوبکننده طبیعی که وظیفه حفظ آب و جلوگیری از نفوذ عوامل آسیبزا را بر عهده دارد. بر اساس منبع، کاهش رطوبت محیط در هوای سرد، همراه با تماس مداوم با گرمایشهای داخلی، فشار اسمزی شدیدی بر پوست وارد میکند و باعث افزایش تبخیر نامحسوس آب از پوست (TEWL) میشود.
همزمان، شستوشوی بیشازحد و استفاده از پاککنندههای قوی، چربیهای محافظ سطح پوست را حذف کرده و این ناتوانی در حفظ رطوبت را تشدید میکند. در نتیجه، پوست بهتدریج دچار خشکی عمقی، پوستهریزی، التهاب و افزایش حساسیت میشود؛ فرآیندی که در افراد مبتلا به اگزما یا پسوریازیس شدیدتر و پایدارتر بروز میکند.
انتخاب شوینده مناسب در زمستان؛ اشتباه رایجی که پوست را خشکتر میکند
یکی از شایعترین خطاها در زمستان، انتخاب شویندههایی است که قدرت پاککنندگی بالایی دارند اما به بهای تخریب سد هیدرولیپیدی پوست عمل میکنند. طبق منبع، بسیاری از شویندههای رایج با ترکیباتی مانند الکل یا سورفکتانتهای قوی، علاوه بر آلودگیها، چربیهای ضروری سطح پوست را نیز حذف میکنند. این موضوع در هوای سرد که پوست بهطور طبیعی مستعد از دست دادن رطوبت است، باعث افزایش تبخیر آب و تشدید خشکی، کشیدگی و خارش میشود. در فصل زمستان، شوینده مناسب باید علاوه بر پاکسازی، نقش محافظتی داشته باشد و بافتهای کرمی یا فرمولهای ملایم و مرطوبکننده را در اولویت قرار دهد تا تعادل رطوبت پوست حفظ شود.
شوینده صورت در فصل سرما؛ چطور بدون آسیب، پوست را تمیز کنیم؟
- استفاده از شویندههای ملایم و مرطوبکننده که روی برچسب آنها عباراتی مانند gentle یا moisturizing درج شده باشد، به کاهش آسیب سد دفاعی پوست در سرما کمک میکند.
- انتخاب پاککنندههایی با بافت کرمی یا شیری نسبت به ژلهای شفاف و کفکننده، رطوبت طبیعی پوست را بهتر حفظ میکند.
- پرهیز از شویندههای حاوی الکل یا ترکیبات پاککننده قوی ضروری است، زیرا این مواد چربیهای محافظ پوست را از بین میبرند.
- شستوشوی صورت با آب ولرم بهجای آب داغ، از افزایش تبخیر رطوبت و تحریک پوست جلوگیری میکند.
- محدود کردن شستوشو به یک تا دو بار در روز مانع خشکی بیشازحد و حساسیت پوستی در فصل زمستان میشود.
بیشتر بخوانید:
12 نکته مهم برای مراقبت از پوست در زمستان
مراقبت از پوست بدن در زمستان؛ چرا فقط صورت کافی نیست؟
به همان اندازه تحتتأثیر شرایط محیطی قرار میگیرد. کاهش رطوبت هوا، تماس مداوم با لباسهای ضخیم و گرمایش مصنوعی باعث میشود سد دفاعی پوست بدن نیز دچار اختلال شود. از آنجا که سطح پوست بدن وسیعتر است و غدد چربی آن در بسیاری از نواحی فعالیت کمتری نسبت به صورت دارند، از دست رفتن رطوبت در این نواحی سریعتر و عمیقتر رخ میدهد.
بر اساس منبع، استفاده از شویندههای نامناسب و معطر برای بدن میتواند این خشکی را تشدید کند و زمینهساز خارش، پوستهریزی و التهاب شود؛ بهویژه در افرادی که سابقه اگزما یا حساسیت پوستی دارند. در مراقبت از پوست در زمستان، انتخاب شویندههای کرمی و بدون عطر و استفاده منظم از مرطوبکنندههای غلیظ بلافاصله پس از حمام، نقش کلیدی در حفظ رطوبت و بازسازی لایه محافظ پوست بدن ایفا میکند. نادیده گرفتن این نواحی، تعادل کلی پوست را برهم میزند و حتی میتواند سلامت پوست صورت را نیز تحتتأثیر قرار دهد.
بهترین مرطوبکننده برای پوست خشک در زمستان چیست؟
در زمستان، هوای سرد و خشک بیرون و گرمایش گرم داخل، سد دفاعی پوست را تضعیف میکند؛ بهویژه در پوستهای خشک که توانایی طبیعی حفظ رطوبت کاهش یافته است. استفاده از مرطوبکنندههای قوی حاوی ترکیبات آبرسان و بازسازیکننده سد پوستی، مثل سرامیدها، هیالورونیک اسید، گلیسیرین و روغنهای مغذی، کلید حفظ رطوبت و جلوگیری از خشکی و خارش است.
- CeraVe Cream – انتخاب کلاسیک متخصصان؛ غنی از سرامید و هیالورونیک اسید برای تقویت سد پوستی و حفظ رطوبت طولانیمدت، مناسب صورت و بدن.
- Bioderma Atoderm Creme Ultra-Nourishing – کرم مغذی و غیرچرب برای پوستهای خیلی خشک و حساس.
- Cetaphil Moisturizing Lotion – گزینهای سبکتر ولی موثر برای آبرسانی روزانه و مناسب پوستهای خشک تا حساس.
- Weleda Skin Food – مرطوبکننده گیاهی بسیار مغذی و قوی مناسب قسمتهای خشک و حساس.
- Nuxe Crème Fraîche de Beauté Moisturizing Rich Cream – فرمول غنی با بافت لطیف که رطوبت طولانیمدت میدهد و برای پوستهای دهیدراته عالی است.
- ATO Moisturizing Soothing Gel Lotion Pyunkang Yul – لوسیون تسکیندهنده و مناسب پوست حساس با جذب سریع.
- Love & Green Organic Face & Body Moisturizing Cream – انتخاب ارگانیک برای استفاده روی صورت و بدن با قدرت آبرسانی مناسب.
- Neutrogena Deep Moisture Comfort Balm – بالم مرطوبکننده عمیق و مانع تبخیر آب برای پوستهای خیلی خشک.
ترکیبات نجاتدهنده پوست در زمستان
در فصل زمستان، زمانی که سد دفاعی پوست تحت فشار سرما و خشکی هوا تضعیف میشود، تمرکز مراقبت پوستی باید بر ترمیم، حفظ رطوبت و جلوگیری از تبخیر آب باشد. بر اساس منبع، برخی ترکیبات نقش کلیدی و نجاتدهنده در این دوره دارند و حضور آنها در محصولات مراقبتی زمستانی اهمیت ویژهای پیدا میکند.
هیالورونیک اسید یکی از مؤثرترین ترکیبات آبرسان است که توانایی جذب و نگهداری آب تا چندین برابر وزن خود را دارد. این ماده به پر شدن لایههای سطحی پوست از رطوبت کمک میکند و احساس کشیدگی ناشی از خشکی هوا را کاهش میدهد؛ به همین دلیل در زمستان برای صورت و حتی بدن توصیه میشود.
گلیسیرین از دیگر ترکیبات کلیدی است که با جذب رطوبت از محیط و لایههای عمقی پوست، به حفظ نرمی و انعطافپذیری پوست کمک میکند. این ماده بهویژه در کرمها و لوسیونهای زمستانی نقش پایهای در آبرسانی پایدار دارد.
پترولاتوم (وازلین) و روغن معدنی بهعنوان ترکیبات انسدادی، مانع تبخیر آب از سطح پوست میشوند. این مواد با ایجاد یک لایه محافظ، به ترمیم سد پوستی آسیبدیده کمک میکنند و برای پوستهای بسیار خشک، اگزمایی یا مستعد خارش در زمستان بسیار مؤثر هستند.
شی باتر و لانولین نیز با خاصیت نرمکنندگی و تغذیهکنندگی عمیق، به بازسازی لایه چربی طبیعی پوست کمک میکنند. این ترکیبات نهتنها خشکی را کاهش میدهند، بلکه احساس زبری و پوستهریزی را نیز بهمرور برطرف میکنند.
در نهایت، استفاده از محصولات حاوی این ترکیبات نجاتدهنده در زمستان، به پوست کمک میکند تا تعادل رطوبت خود را حفظ کند، در برابر عوامل محیطی مقاومتر شود و بدون التهاب و آسیب، فصل سرما را پشت سر بگذارد.
روتین مراقبت از پوست در هوای سرد؛ چه محصولاتی را کم یا حذف کنیم؟
در هوای سرد، هدف روتین باید ترمیم سد دفاعی پوست، کاهش تبخیر رطوبت و جلوگیری از تحریک باشد. طبق منبع، ترکیب هوای سرد بیرون و گرمایش خشک داخل ساختمانها باعث میشود پوست راحتتر خشک، حساس و مستعد خارش شود؛ بنابراین روتین زمستانی باید با کاهش مواد تحریککننده و افزایش محصولات آبرسان و محافظ تنظیم شود.
مرحله ۱: پاکسازی (صبح و شب)
- شوینده را به مدلهای ملایم و مرطوبکننده تغییر دهید.
- اگر پوست خیلی خشک یا حساس است، شستوشوی صبح را سبکتر کنید (مثلاً فقط آب ولرم یا شوینده بسیار ملایم).
- شویندههای قوی، کفکننده زیاد، یا هر محصولی که بعد از شستوشو حس کشیدگی ایجاد کند.
- شویندههای دارای الکل یا فرمولهای خشککننده.
مرحله ۲: آبرسانی فوری بعد از شستوشو
- روی پوست کمی مرطوب، از آبرسانها استفاده کنید تا رطوبت بهتر در پوست نگه داشته شود.
- هیالورونیک اسید در این مرحله مفید است، اما باید با مرطوبکننده قفل شود.
- تونرها یا محلولهای قابض و الکلی که برای کنترل چربی طراحی شدهاند و در زمستان میتوانند خشکی را بدتر کنند.
مرحله ۳: مرطوبکننده و «قفل کردن» رطوبت
- در زمستان، از لوسیونهای سبک به سمت کرم، بالم یا روغنهای مناسب بروید.
- برای بدن، از فرمولهای غلیظتر (تیوبی یا کاسهای) استفاده کنید؛ اینها معمولاً رطوبت بیشتری نگه میدارند
- مرطوبکنندههای خیلی سبک که سریع جذب میشوند اما محافظت ایجاد نمیکنند
- محصولات معطر برای پوستهای خشک/اگزمایی؛ منبع تأکید دارد «بدون عطر» انتخاب بهتری است.
مرحله ۴: محصولات جوانساز و لایهبردار (تنظیم مصرف، نه حذف کامل)
طبق منبع، بسیاری از متخصصان توصیه میکنند در زمستان مصرف مواد ضدپیری و لایهبردار را کمینه کنید، چون سد پوست در این فصل شکنندهتر است.
- اگر از رتینول/رتینوئید استفاده میشود:
- دفعات مصرف را کاهش دهید (مثلاً از هر شب به ۲–۳ شب در هفته).
- در صورت خشکی شدید، به جای نسخههای قوی، موقتاً از رتینولهای ملایمتر OTC استفاده کنید.
- اگر از گلیکولیک اسید یا سالیسیلیک اسید استفاده میشود:
- غلظت را کمتر کنید یا فاصله مصرف را افزایش دهید.
- فقط روی نواحی مورد نیاز استفاده کنید، نه کل صورت.
- استفاده همزمان چند فعال قوی در یک شب (مثلاً رتینول + اسیدها)؛ این کار در زمستان احتمال تحریک و خشکی را بالا میبرد.
- لایهبردارهای قوی و مکرر که پوستهریزی و التهاب ایجاد میکنند.
مرحله ۵: ضدآفتاب (روزانه و غیرقابل حذف)
منبع بهصراحت میگوید ضدآفتاب در زمستان هم ضروری است، بهخصوص برای صورت، گردن، گوشها و دستها.
- به جای اسپری یا لوسیونهای سبک، از ضدآفتابهای کرممحور و مرطوبکنندهتر استفاده کنید.
- اگر پوست خشک است، ابتدا مرطوبکننده و بعد ضدآفتاب بزنید
- ضدآفتابهای خشککننده یا با فینیش خیلی مات، اگر باعث کشیدگی میشوند
- حذف ضدآفتاب به بهانه زمستان.
مرحله ۶: بدن بعد از حمام (مهمترین نقطه روتین زمستانی)
- بلافاصله بعد از حمام، وقتی پوست هنوز کمی نمدار است، از کرم یا پماد بدن استفاده کنید تا رطوبت «حبس» شود.
- برای پوست خیلی خشک، ترکیباتی مانند گلیسیرین، شی باتر، پترولاتوم، روغن معدنی و لانولین طبق منبع بسیار مؤثرند
- لوسیونهای پمپی خیلی سبک اگر برای خشکی شدید کافی نیستند
- شویندههای بدن معطر یا خیلی قوی.
محصولات ضدپیری در زمستان؛ کاهش مصرف یا حذف؟
در زمستان، استفاده از محصولات ضدپیری نیازمند بازنگری و تنظیم دقیق است، نه حذف کامل. طبق منبع، سرما و خشکی هوا باعث تضعیف سد دفاعی پوست میشود و در این شرایط، ترکیبات فعال ضدپیری میتوانند بهجای اثر درمانی، موجب خشکی، التهاب و تحریک شوند.
ترکیباتی مانند رتینول و رتینوئیدها با افزایش نوسازی سلولی، ذاتاً خاصیت خشککننده دارند. در فصل سرما، زمانی که تبخیر آب از پوست افزایش پیدا میکند، مصرف مداوم یا با غلظت بالا میتواند منجر به پوستهریزی و حساسیت شود. به همین دلیل، متخصصان پوست توصیه میکنند دفعات استفاده کاهش یابد یا بهطور موقت از فرمولهای ملایمتر و بدون نسخه استفاده شود تا پوست فرصت بازسازی سد محافظ خود را داشته باشد.
همچنین اسیدهای لایهبردار مانند گلیکولیک اسید و سالیسیلیک اسید که در شرایط عادی به بهبود بافت و شفافیت پوست کمک میکنند، در زمستان باید با احتیاط مصرف شوند. استفاده همزمان چند ترکیب فعال یا لایهبرداری مکرر در این فصل میتواند سد پوستی را بیشازپیش تضعیف کند و روند پیری ناشی از خشکی و التهاب را تسریع کند.
رویکرد صحیح در زمستان، کاهش دفعات یا غلظت محصولات ضدپیری و تمرکز بر آبرسانی و ترمیم پوست است. با بازگشت رطوبت هوا در فصل بهار، میتوان بهتدریج مصرف این محصولات را به روال عادی بازگرداند، بدون اینکه سلامت و تعادل پوست به خطر بیفتد.
ضدآفتاب در زمستان؛ آیا واقعاً لازم است؟
بله، استفاده از ضدآفتاب در زمستان کاملاً ضروری است؛ حتی زمانی که هوا سرد است یا خورشید کمقدرتتر به نظر میرسد. بر اساس منبع، اشعههای فرابنفش UVA که عامل اصلی پیری زودرس و تخریب تدریجی پوست هستند، در تمام طول سال فعالاند و برخلاف UVB، شدت آنها به دما وابسته نیست. این اشعهها میتوانند از ابرها عبور کنند و حتی در روزهای ابری زمستانی نیز به پوست آسیب برسانند.
در فصل سرما، به دلیل خشکی هوا و تضعیف سد دفاعی پوست، مقاومت پوست در برابر عوامل محیطی کاهش مییابد. در چنین شرایطی، قرار گرفتن در معرض اشعههای خورشیدی بدون محافظت میتواند التهاب، لک و پیری پوست را تشدید کند. از سوی دیگر، بازتاب نور خورشید از سطوحی مانند برف، میزان دریافت اشعه UV را افزایش میدهد و خطر آسیب پوستی را بیشتر میکند.
طبق توصیه متخصصان پوست در منبع، در زمستان بهتر است از ضدآفتابهای کرمی و مرطوبکنندهتر استفاده شود، نه فرمولهای سبک یا اسپریها. ضدآفتاب مناسب باید محافظت طیف گسترده داشته باشد، در برابر آب مقاوم باشد و حداقل SPF 30 ارائه دهد. استفاده روزانه از ضدآفتاب برای نواحی در معرض مانند صورت، گردن، گوشها و دستها، بخشی جداییناپذیر از مراقبت اصولی پوست در زمستان است.
اشتباهات رایج در مراقبت از پوست در زمستان که باید همین امروز کنار بگذارید
- استفاده از شویندههای قوی و کفکننده زیاد که چربیهای محافظ پوست را از بین میبرند و خشکی را تشدید میکنند.
- شستوشوی صورت و بدن با آب داغ که باعث افزایش تبخیر رطوبت و تضعیف سد دفاعی پوست میشود.
- حذف یا کمرنگ کردن مرطوبکننده به بهانه چرب شدن پوست، در حالیکه پوست در زمستان بیش از هر زمان دیگری به رطوبت نیاز دارد.
- بیتوجهی به مراقبت از پوست بدن و تمرکز صرف بر پوست صورت، که منجر به خشکی، خارش و پوستهریزی در سایر نواحی میشود.
- ادامه مصرف محصولات ضدپیری و لایهبردار با همان دفعات و غلظت فصلهای گرم بدون تنظیم مناسب.
- حذف ضدآفتاب در زمستان با تصور کاهش آسیب نور خورشید، در حالیکه اشعههای UVA در تمام طول سال فعالاند.
- استفاده از محصولات معطر یا حاوی الکل که میتوانند حساسیت و التهاب پوست را در هوای سرد افزایش دهند.
- استفاده نکردن از مرطوبکننده بلافاصله پس از حمام، زمانی که پوست هنوز کمی مرطوب است و بیشترین آمادگی برای حفظ رطوبت را دارد.
نتیجهگیری
در فصل سرما، سلامت پوست بیش از هر زمان دیگری به انتخاب آگاهانه محصولات و اصلاح عادتهای روزمره وابسته است. همانطور که نظر متخصصان پوست نشان میدهد، هوای سرد و خشک میتواند سد دفاعی پوست را تضعیف کند و در صورت بیتوجهی، زمینهساز خشکی، التهاب و پیری زودرس شود. در این میان، مراقبت از پوست در زمستان زمانی اثربخش خواهد بود که بر پایه پاکسازی ملایم، آبرسانی عمیق، استفاده منظم از مرطوبکنندههای مناسب، تنظیم مصرف محصولات فعال و محافظت مداوم در برابر آفتاب شکل بگیرد. کنار گذاشتن اشتباهات رایج و پیروی از یک روتین متعادل و علمی، کمک میکند پوست حتی در سردترین روزهای سال، شاداب، مقاوم و سالم باقی بماند.
